Sosyal fobi ve agorafobi kaygı bozuklukları altında sınıflandırılan bozukluklardır ve ikisinde de kişi belirli durumlardan kaçınmaktadır. Ancak bu iki bozukluk arasında benzerlik olduğu kadar farklılıklar da mevcuttur. Önemli farklar ise; kişinin kaçınmalarının altındaki nedenler ve yaşadığı semptomlardır. Aşağıdaki iki tabloda sırasıyla bu bozukluklara sahip kişilerin ana korkuları ve semptomların sıklıkları karşılaştırılmıştır:
Semptomlara Neden Olan Durumlar (Ana Korkuların Karşılaştırılması)
Esas Şikayet Sosyal Fobi Olduğunda | Esas Şikayet Agorafobi Olduğunda |
Tanıştırılma | Yalnız kalma |
Yetkili insanlarla buluşma | Alışılmadık yerler |
Telefon konuşması yapma | Sokakta karşıdan karşıya geçme |
Eve gelen misafir | Toplu ulaşım |
Bir şey yaparken başkaları tarafından izlenme | Büyük mağazalar |
Dalga geçilme | Kalabalık |
Arkadaşlarla evde yemek yeme | Açık alanlar |
Aileyle evde yemek yeme | Küçük dükkanlar |
Başkalarının önünde yazma | Uçaklar |
Başkalarının önünde konuşma | Derin sular |
- Bu iki çeşit fobiyi ayırt ederken sosyal fobisi olan kişilerin spesifik olarak kişiler arası ilişkiler konusunda endişeli olduğu ve bunun özünde de dikkatle diğer insanlar tarafından incelenmenin bulunduğu ortaya çıkmaktadır. Agorafobisi olan kişi ise özel alanından değişik seviyelerde uzaklaşmaktan ve belirli alanlarda yalnız bulunmaktan endişe duymaktadır.
- Sosyal fobisi olan kişi adeta yetişkinler tarafından değerlendirmeye dair korku geliştirmiş bir çocukken, agorafobik kişi ilk kez yabancı yere bırakılmış bir çocuğa benzer.
Somatik Semptomlar
Bazı somatik semptomlar agorafobide sosyal fobide olduğundan çok daha belirgin olma eğilimindedir. Bu farklılaşma temel olarak agorafobinin farklı bir temel savunma mekanizmasından meydana geldiğini gösterebilir.
Sosyal Fobi ve Agorafobideki Başlıca Semptomların Karşılaştırılması
Madde | Sosyal Fobi % | Agorafobi % |
Yüzün Kızarması | 51 | 21 |
Kasların Seğirmesi | 37 | 21 |
Kol ve Bacaklarda Zayıflık | 41 | 77 |
Nefes Almada Güçlük | 30 | 60 |
Baş Dönmesi / Bayılma | 39 | 68 |
Gerçek Bayılma Olayı | 10 | 25 |
Kulaklarda Vızıldama | 13 | 30 |
Çarpıntı | 79 | 77 |
Gergin Kaslar | 64 | 67 |
Kuru Boğaz / Ağız | 61 | 65 |
Midede Yanma Hissi | 63 | 54 |
Hasta Hissetme | 40 | 40 |
Titreme | 75 | 75 |
Kaynak
Beck, A., T., & Emery, G., (2015). Anksiyete Bozuklukları ve Fobiler. İstanbul: Litera Yayıncılık