Otomatik düşünceler,
- Doğruluğu yeterince değerlendirilmemiş, kişinin zihninde ani ve otomatik olarak beliren düşünce, imaj veya seslerden biridir.
- Kişiye özgü deneyimlerle ortaya çıkan bir düşünce akışını tarif eder (Beck, 1964).
- Refleks gibi aniden ortaya çıkar, gelip geçicidir .
- Otomatik düşünceler yaşanılan durum karşısında ortaya çıkarken düşüncenin içerik ve anlamına bağlı olarak belirli duygularla ilişki içinde olur.
- Kişinin otomatik düşünceleri, yaşanılan durum ile uyum içerisinde olduğu için kişi bu düşünceler üzerinde sistematik bir değerlendirmede bulunmaz. Ancak bu düşüncenin farkına varılırsa gerçekliği sınanabilir.
Otomatik Düşüncelere Örnekler
“Bu işi asla beceremeyeceğim”
“Kalp krizi geçireceğim, beni kurtaramayacaklar”
“Başaramadım. Yine rezil oldum.”
“Ben başarısız ve aptal biriyim”
Bilişsel davranışçı terapi modeli, terapist ve danışanın işbirliği içinde çalışarak, danışanın otomatik düşünceleri ve bunların altında yatan temel inanç ve şemaları incelemesine olanak sağlar. Her bir düşünce, gözden geçirilmesi gereken ve bu işlem sonunda desteklenen veya çürütülen hipotez gibi değerlendirilir. Danışana otomatik düşüncelerini tanımasını, sorgulamasını ve değiştirmesini öğretir. Amaç hastayı kendi kendinin terapisti yapmak ve geleneksel danışan rolünden çıkararak düşünceleri üzerinde ilgili aktif olarak çalışmasını sağlamaktır. Bu stratejiler ile sahip olduğu ruhsal bozukluk belirtilerinin azalması hatta ortadan kalkmasını sağlanırken, gelecek sorunlara yönelik beceriler de kazanılmış olur.
Kaynak
Beck, A. T. (1964). Thinking and depression: II. Theory and therapy. Archives of General Psychiatry, 10, 561-571.